IKL : Justine Cappelle over ‘Maregrave’

Justine Cappelle heeft haar film al op zee geprojecteerd, maar zou hem ook nog eens op een strand willen vertonen.  Dat hij in Leuven speelt, daar is ze ook heel blij mee. In haar documentaire zitten heel wat actuele thema’s. En minder actuele evenzeer. Hoewel, schepen die vergaan, die blijven actueel.  Al was het maar omdat ze ooit teruggevonden worden. Justine vond heel veel toen ze zich de vraag stelde wat er zich onder de zeespiegel bevond.

1)Waarom heb je deze kortfilm gemaakt?  Wat wilde je vertellen?

Ik was vaak bezig met het volgend idee: stel je voor dat de zeespiegel stijgt, dan gaan al die gebieden waar ik zo graag ben en waar ik voor een stuk opgegroeid ben plots helemaal verdwijnen. Ik wou iets maken over het gegeven dat ons leefgebied nog maar een herinnering zou worden, bedolven onder de zee. Dit gevoel kwam er vanuit een soort angst om mijn thuis en herkomst te verliezen.

Ik wist toen dat ik daarover iets wou maken maar ik had geen idee hoe ik dit ging doen. Toevallig zat ik op de trein van West-Vlaanderen naar Brussel de krant te lezen. Daarin stond een artikel over een schip dat weggeborgen werd nadat het na een ongeval een tijd in zee had gelegen.  Ik had er eigenlijk nog nooit over nagedacht dat er bij ons aan de kustlijn misschien ook schepen onder water lagen. Daarom ging ik op zoek naar meer info over wrakken in zee. Zo kwam ik erop uit dat er honderden gezonken schepen, vliegtuigen, kanonnen en nog zoveel meer, onder de zee liggen in het Belgische deel van de Noordzee. Daardoor kwam ik op het idee dat ik een documentaire wou maken over alles dat al in zee ligt. Vervolgens wou ik er ook bij betrekken dat wij en ons grondgebied een stukje van die grote verzamelplaats/ dat kerkhof in zee worden wanneer de zeespiegel stijgt.  

2)    Wat is de synopsis/pitch van je film? 

Logline: Maregrave is een impressionistisch portret van de Noordzee die ons bedreigt, waarbij deze wordt verbeeld als een verzameling van -steeds toenemend- menselijk verval

Synopsis: De kustlijn vormt de grens tussen het water en het vaste land. Dit is geen ‘vastgeroest’ iets, de kustlijn is constant in beweging. Het water neemt op die manier alles mee dat op zijn pad komt of op zijn pad geworpen wordt. Zo verandert de zee langzaamaan in een kerkhof van verdronken zielen en een verzameling van menselijke objecten. Ook toekomstig generaties blijven niet gespaard: verschillende experts voorspellen een stijging van de zeespiegel. Het menselijk territorium dreigt steeds verder overspoeld te worden. Gaandeweg verdwijnt het menselijk verleden onder de golven van de meedogenloze zee.

Herinneringen staan in deze impressionistische documentaire centraal. Verhalen, verdwenen onder de golven van de Noordzee, komen door de personages terug naar boven. Sporen uit het verleden worden onderzocht en zijn gedeeltelijk ook de visualisering van het voorspelde scenario van het stijgen van het zeeniveau.

3)  Waarom moeten mensen je film zien? 

Hoewel we allemaal al langer weten dat er iets gaande is met het klimaat, ondernemen inwoners van België en andere landen weinig actie. Ik ben van mening dat de opwarming van de aarde op een te wetenschappelijke manier naar buiten gebracht wordt, waardoor de mens geen band voelt met het probleem, het niet begrijpt en zich er soms zelfs van afkeert. Met ‘Maregrave’ wil ik proberen de kijker op een emotionele manier te verbinden met de stijging van het zeeniveau door hen de zeespiegelstijging te laten voelen en hen te laten visualiseren hoe het moet zijn als hun eigen leefgebied en de mensen rond hen heen, bedreigd zouden worden.

4)   De documentaire flirt de laatste jaren alsmaar vaker met de fictie.  De realiteit laat zich ook nooit vangen.  Maar de ene documentairemaker grijpt al sterker in in de realiteit dan de andere. Hoe ben jij tewerk gegaan? 

Ik vind het interessant om de realiteit op een fictieve manier te benaderen en hiermee te experimenteren. Ik wist heel goed welke inhoud ik nodig had van elk personage dat ik contacteerde. Ik heb de personages dan ook gekozen omwille van dat ze op deze bouwsteen van de verhaallijn zouden beantwoorden. 

De personages vertelden mij vooraf wat ze zoal doen in hun leven. De situaties die ik interessant vond en die passend waren bij de inhoud die ik nodig had voor mijn verhaal, heb ik hen gevraagd te mogen filmen.

Sommige situaties heb ik wel een duwtje in de rug gegeven. Bij de stadsgids bijvoorbeeld heb ik gevraagd om eens het verhaal van de verdronken stad ‘Testerep’ te vertellen enzovoort.

Bepaalde gebeurtenissen zijn daarnaast ook puur realiteit. Zo kreeg ik na een vertoning in Amsterdam de commentaar van een toeschouwer: ‘Jammer dat de scène van de ring die gevonden wordt door de strandjutter in scène gezet is’. Hij dacht dat ik de strandjutter die specifieke ring gegeven had maar dat is niet waar. De strandjutter had die ring werkelijk op dat moment gevonden onder het zand. De toeschouwer dacht dat ik het in scène gezet had omdat het symbool dat op de gevonden ring staat, het symbool is van de verdronken stad Atlantis.Ik wist dat zelf helemaal niet. haha. Dat is dus een prachtig cadeautje van het lot. Werkelijk bizar!

Er is wel een scène aanwezig in de film die we helemaal fictief in scène gezet hebben. Het is de scène waar de gepensioneerde kapitein schelpen zit te poetsen in zijn appartementje met zicht op zee. We horen een radiobericht over een gekapseisd Belgisch schip. De gepensioneerde zeerot staat recht om het volume luider te zetten en staart vanuit zijn kustappartement naar de einder.

De persoon in die scène is in werkelijkheid mijn opa en het appartement hebben we gevonden via een site die vakantie-appartementjes verhuurd. Ik wou het radiofragment die in de scène te horen is heel graag in de documentaire verwerken omdat dit ernstige voorval gebeurd is tijdens onze draaiperiode. We vonden het dan ook noodzakelijk om dit bij de documentaire te betrekken omdat het aangeeft dat wat er in de documentaire afspeelt ook iets is dat zich in het heden afspeelt. Zo’n ernstige ongelukken op zee komen ondanks de evoluerende technologie nog steeds vaak voor. Het voorval beantwoordt ook aan het concept van de zee als verzamelaar van menselijke resten.

De visser van het gekapseisd schip is bijna een jaar vermist geweest in de zee. Onlangs is hij aangespoeld en konden ze hem identificeren door de halsketting die hij droeg.

De scène heeft voor mij ook een speciale betekenis omdat mijn opa na het draaien van deze scène in een moeilijke gezondheidssituatie gekomen is. Mijn opa heeft zijn gehele leven lang een heel speciale verbintenis gehad met de natuur dus ik vond deze scène een heel mooie weergave van hoe hij is in zijn hart en wil hem op die manier voor altijd vastleggen en herinneren.

5) Lieten de betrokkenen zich makkelijk filmen? 

Ik heb met de meeste personages eerst eens afgesproken en een gesprek gehad zonder het op te nemen, ik heb geluisterd naar wat ze te vertellen hadden. Zo wist ik heel goed wat ik van hen kon verwachten en kon ik de personages eruit kiezen die ik het meest interessant vond. Ik ben vanaf het begin duidelijk geweest en heb hen gezegd waarom ze zo belangrijk zijn voor het verhaal, waarom ik hen precies nodig had in mijn verhaal als bouwsteen van het groter geheel. Op die manier ging het filmen vlot. Ik kon heel gericht met de mensen aan de slag gaan en vragen stellen omdat de personages wisten welke soort antwoorden ik nodig had.

 

6)    Hoe ben je erin geslaagd jouw film te financieren? (Je mag eventueel budget vermelden maar dat hoeft uiteraard niet)

-Sabam, ontwikkelingsbeurs, 1000 euro

-Sabam, Prijs pitch competitie op filmfestival Oostende, 1000 euro

-Subsidies van stad Oostende, 1000 euro

-Eddy Vandesteene, een ongelofelijk lieve weldoener met een heel groot hart zorgde er voor dat wij enkele dagen luxueus konden verblijven op hotel in Oostende waardoor wij die dagen heel veel momenten hebben kunnen draaien die we anders niet hadden kunnen draaien.

-De camera is aangekocht vanuit een groot stuk eigen financiering door minder leuke studentenjobs uit te oefenen zoals poetsvrouw, bandwerk in een diepvries groentenfabriek, bejaarden te transporteren en noem maar op.

-Vervoer, catering, een stuk financiering in de camera, een stuk financiering van de crew en overige kosten: Mama Mieke Wallays en papa Rik Cappelle zijn mijn eeuwige steun en toeverlaat. Ze hebben mij het gevoel gegeven dat ze echt geloven in mijn visie als persoon en hebben mij heel veel vrijheid en steun gegeven zowel op financieel als emotioneel vlak in het ontwikkelen en zoeken naar mezelf alsook naar wat ik wil creëren in het leven. Jullie zijn de beste ouders die ik ooit kon wensen.

-Crew, ik heb alle crewleden een kleine vergoeding gegeven maar dat was natuurlijk niet zoveel zoals ze bij ‘professionele’ jobs zouden krijgen. Daarom ben ik hen ook zeer dankbaar voor het investeren van hun energie en liefde in ons project.

Dankjewel mijn mannen: Jordan Vanschel, Jasper Flikscuh, Neal Willaert, Matijs Guypen, Joris Vertenten, Frederik De Clercq, Ruud Vreman, Samuel Albrecht, Sam Mathieu. 

7)    Wat betekent voor jou de selectie voor het IKL en is er eerder een film van jou voor het festival geselecteerd?

Het is mijn eerste keer op IKL. Elke selectie voor een festival is voor mij een grote motivatie om verder te gaan met het creëren van documentaires. Het geeft mij een enorme kracht en geruststelling dat het oké is om je hart te volgen in het leven.

Ik vind het ook een grote eer dat Frank Moens ‘Maregrave’ selecteerde voor de Vlaamse competitie documentaire op IKL. Naast IKL heeft hij heel veel ervaring in de documentaire sector. Ik kwam hem ook tegen op IDFA waar hij op zoek was naar pareltjes voor Docville tussen grootse documentaires. Ik ben dan ook heel dankbaar dat ‘Maregrave’ zijn aandacht trok tijdens het selecteren van films voor IKL.

 

8) Wat is voor jou het droomparcours voor je film?  Waar wil je hem nog vertoond zien?

Elk festival is belangrijk voor mij want elk publiek kan belangrijk zijn.

Ik vind festivals heel belangrijk om feedback te krijgen van het publiek, om het publiek hun ideeën of gevoelens te horen die ze ervaren bij het kijken van de documentaire. Het publiek kan mij een spiegel voorhouden en ik kom hierdoor heel wat te weten om mee te nemen naar mijn volgende project. 

Naast festivals is mijn wens ook om met de documentaire het gallerij-circuit in te gaan.

Zo hebben we ‘Maregrave’ afgespeeld met een projector op water en hebben we deze projectie opnieuw gecapteerd. Dit zorgt ervoor dat we een nieuwe versie van de documentaire hebben die nog meer bijdraagt tot de inhoud van de film. De film lijkt zo meer een aaneenschakeling van herinneringen in het water die al verdronken zijn. De mensen op deze nieuwe versie zijn wat vervaagd door de water-textuur, ze zijn niet goed meer zichtbaar. Dit visualiseert de quote uit de film ‘Hoe langer men in zee ligt, hoe minder menselijk men er nog uitziet’.

Daarnaast zou ik ook heel graag de film eens vertonen op het strand in het donker met koptelefoontjes zodat de kijker een optimale ervaring heeft van de film waarbij hij zich bevindt tussen zee en mens, de grenslijn, het gebied dat in gevaar komt bij het stijgen van het zeeniveau.

9) Is er een site of een facebookpagina gewijd aan je film en/of je werk?

https://www.facebook.com/Maregrave-1605750632819865/