Cinevox Le cinéma vu par les belges
Na Cannes nam de Belgisch-Colombiaanse Juanita Onzaga haar tweede kortfilm “Our Song To War” naar het kortfilmfestival in Leuven. Hoewel Our Song To War deelneemt aan de Vlaamse documentaire competitie, is de poëtische kortfilm allesbehalve een traditionele documentaire.
In 2002 eiste de Colombiaanse burgeroorlog het leven van 119 mensen in het kleine dorp Bojaya. In Our Song To War toont Juanita Onzaga een glimp van het leven na het trauma. We verwachten harde beelden, grauw en realistisch. Het tegendeel is waar. Onzaga opent met bloedmooie beelden van de jungle, badend in zonlicht, terwijl een zachte vrouwenstem de kijker toespreekt: “Mensen noemen het het bloedbad van Bojaya. Hier benoemen we het niet meer. Deze velden, deze waters, behoren niet meer aan oorlog.”
De film is geen documentaire in de traditionele zin van het woord. Voor de feiten over de slachtpartij moet je niet bij Onzaga zijn. We spreken de jonge filmmaker vanuit haar thuisland, Colombia. Ze is op bezoek bij familie, zelf woont ze al 6 jaar in Brussel. “In mijn eerste kortfilm “The jungle knows you better than you do”, mijn masterfilm aan het Sint-Lucas in Brussel, behandel ik ook een heel hard thema. Maar ik behandel deze thema’s niet om mensen te choqueren,” vertelt ze. “Ik focus op de transformatie die mensen ondergaan wanneer heel moeilijke zaken gebeuren. Hoe de gebeurtenis tegelijkertijd hun verleden en hun toekomst vormgeeft.”
Onzaga’s interesse voor Bojaya stemt dan ook niet van het conflict dat het dorp doorstond, maar hun reactie hierop. “Hoewel deze mensen zoiets hebben meegemaakt, had Bojaya het grootste percentage ja-stemmers op het vredesreferendum in Colombia. Daarom was ik enorm nieuwsgierig naar deze plek.” Tijdens het filmen werkte ze ook nauw samen met de dorpelingen. Het grootste deel van de film volgt drie jongens die spelend vertellen over hun relatie met de doden. Zittend ze aan het massagraf, vertellen ze dat ze niet weten waar hun familieleden begraven zijn en zingen het lied dat de vrouwen van het dorp zingen tijdens het dodenritueel Novenario.
Ik hou van het idee om geen regels te hebben, behalve die dat hetverhaal dicteert.
Toch drukt ze heel sterk haar eigen stempel op de kortfilm. Net als haar debuut is Our Song To War een poëtische vertaling van waargebeurde feiten. “Het is niet echt een documentaire, maar ook geen fictie,” legt ze uit. “Behalve wat de jongens vertellen, heb ik alles geschreven. Maar ik heb dit wel geschreven nadat ik met heel veel mensen heb gepraat. Ik probeer het gevoel te bevatten dat zij hebben, dat dit gebied aan hen toebehoort, en niet meer aan de oorlog. Het is niet meer de plaats van de slachting.”
Ze beschrijft Our Song To War bijgevolg liever als een vrije film. Een resem filmmakers openden haar ogen hoe vrij cinema kan zijn. Zoals Lucrecia Martel, dé vrouwelijke regisseur van Zuid-Amerika, de Franse regisseur Leos Carax met zijn gekke poëzie en magische sfeer, de Portugees Miguel Gomes of de Thaise regisseur en artiest Apichatpong Weerasethakul. “Er zijn geen regels. Ik hou van het idee om geen regels te hebben, behalve die dat jouw verhaal dicteert.”
Ook Vlaamse filmmakers zijn een grote inspiratie. Gust van den berghe was haar mentor op het Sint-Lukas in Brussel. “Hij is een beetje mijn godfather,” lacht ze. Ook Kosmos van Ruben Desiere liet een indruk achter. “Ik bewonder elke regisseur die een film maakt vanuit de diepe nood om een verhaal te vertellen. Als je een film ziet, maakt het niet uit of het sociaal realistisch is of magisch is of zelfs in de ruimte afspeelt. Als het met emotie en eerlijkheid gemaakt is, vòel je dat.”
Intussen werkt Onzaga in Colombia aan haar eerste langspeelfilm ‘The Landscape That You Seek’, waarvoor ze afgelopen week scenariosteun ontving van het VAF. Om maar te zeggen: Juanita Onzaga is geen eendagsvlieg.
Lees ook:
