Puberteit zonder filter: deze bijzondere kortfilm komt binnenkort in de zalen

Intussen weet u al hoe enthousiast we zijn dat ‘Ce Magnifique Gâteau’ in de zalen komt, maar dat doen ze niet alleen: de stopmotionfilm van Marc Roels en Emma De Swaef wordt voorafgegaan door ‘Bloeistraat 11′, een korte maar alom bekroonde animatiefilm van Nienke Deutz. Grappig detail: niemand minder dan Marc en Emma waren Nienke’s mentor én inspiratiebron.

In Bloeistraat 11 vertelt Nienke Deutz het verhaal van twee hartsvriendinnen in hun laatste onbezonnen zomer voor de puberteit. Deutz koestert een unieke beeldtaal, waarin ze haar bijzondere animatietechniek tentoonstelt.

We ontmoeten twee meisjes al springend op de trampoline. Een meisje valt met een pijnlijke klap op de grond. Bij het zien van de bloedende elleboog van haar vriendin, springt het andere meisje prompt van de trampoline en schaaft haar eigenelleboog aan de rand van het huis. De meisjes nestelen zich opnieuw bij elkaar en duwen hun bloedende gewrichten tegen elkaar. Deutz toont hoe het weefsel van de meisjes vervloeit met elkaar tot een geheel, bloedzusters voor altijd. 

“Het is een soort clichématige manier waarop kinderen samen willen zijn. Ze willen heel erg hetzelfde zijn, bijna samensmelten.” vertelt Nienke Deutz ons over deze beginscène. Deutz toont niet alleen de buitenkant van de meisjes maar ook de ‘binnenkant’. Spieren, bloedvaten, organen… “Omdat die lichamen echt hun eigen gang gaan. Dat fysieke is iets wat je op die leeftijd niet echt begrijpt, dat het zelfs bijna overneemt. Daarnaast vond ik het een beeldtaal die heel herkenbaar is uit die periode in je leven. In de biologieboeken wordt het menselijk lichaam in ‘lagen’ voorgesteld. Eerst de botten, dan de spieren, organen… Dat vond ik leuk om te gebruiken. Ook al moet je dat er niet direct in herkennen.”

Deutz’ beeldtaal is uniek. De animatietechnieken die ze gebruikt, zijn op zijn zachts gezegd ongebruikelijk. In principe is het 2D animatie dat in eerste instantie op de computer is gemaakt. Wanneer de personages digitaal geanimeerd zijn, worden ze op grote plastic vellen geprint en uitgesneden. Dan worden de kostuums ingekleurd met de hand. Vervolgens gaan ze te werk zoals bij een stop-motion animatie. In een fysieke set van 1 op 8 worden alle personages opnieuw geanimeerd.

Waarom al die moeite om het nog eens in een fysiek decor te animeren? “In eerste instantie omdat ik graag wilde werken met materiaal dat je op die leeftijd voor handen hebt. Dus niet te ingewikkeld, gewoon plastic. Ik vind die handmatigheid heel belangrijk. Mijn eerste tests waren echt met het pennetje op het plastic. Maar dat bleek toch te tijdrovend. Vandaar de keuze om het eerst digitaal te animeren.”

Het resultaat van dit kraftmanswerk is verassend en fris. Het plastic ten opzichte van de meer tactiele set heeft een bevreemdend en interessant effect. De meisjes zijn bijna transparant, alsof ze elk moment inde lucht kunnen opgaan. Het zijn deze onverwachte effecten dat Deutz aantrekt.“Op het moment dat je iets handmatigs doet, kan je niet alles controleren en word je geconfronteerd met toevallige beperkingen. Dit resulteert in nieuwe dingen die je eigenlijk niet kan verzinnen, die vanuit het materiaal zelf komen. Ik hou er erg van om daar in een maakproces ruimte voor te hebben.”

Omdat elke beweging handmatig wordt ingekleurd, flikkeren de personages op in hun omgeving. Geen enkel beeld van de meisjes is identiek. Een bewuste keuze, aldus Deutz. “In de puberteit is je lichaam zoiets maf. Het is continu in verandering, het heeft bijna geen vaste vorm. Ineens heb je schaamhaar, puistjes…. Daarom is het ook heel ongemakkelijk. Ik was op zoek naar een manier om die lichamelijke ongemakkelijkheid en onvastheid te vertalen.”

Bij Deutz is de vorm een belangrijk deel van het verhaal. Zit de vormkeuze niet juist, mis je de helft van het verhaal. “Als je jouw verhaal kan vertellen in live action, moet je dat doen. Anders is het enorm veel werk voor niets. Er moet een reden om dat hele lange proces door te gaan.” Een voorganger van deze techniek had Nienke niet, enkel indirecte inspiratiebronnen zoals Daisy Jacobs. “Zij is een Engelse filmmaakster die ook haar techniek laat zien. Dat vind ik belangrijk, om de animatie niet te verstoppen en te netjes te maken. Dat heb ik ook geprobeerd. Soms is de kledij bijvoorbeeld geschilderd op de lichamen maar als het van het lichaam afgaat, wordt het weer stof. Ook Emma De Swaef (‘This Magnificent Cake’) doet dat op een bepaalde manier door met wol en stof te werken. Ik ben altijd geïnteresseerd ineen animatiemaker die een techniek laat zien.”

Wat bovenal als een peil boven water staat, is Deutz’ liefde voor animatie. Dit spat van het scherm, wat de kortfilm een genot maakt om naar te kijken, en zelfs de niet-liefhebbers van het genre zal bekeren.

Vanaf 19.12.18 komen Ce Magnifique Gâteau! en Bloeistraat 11 samen in de cinemazalen.